Ιστορικά στοιχεία του ψαρίου

 

Το ψάρι υπήρξε για τους Έλληνες ένα πολύ σημαντικό στοιχείο διατροφής από την αρχαιότητα. Η όλη κουλτούρα σχετικά με την κατανάλωση ψαριού όμως άλλαξε με την πάροδο του χρόνου. Συγκεκριμένα οι σύντροφοι του Οδυσσέα τρώνε ψάρια μονάχα όταν φτάσουν στο σημείο να κινδυνεύουν να πεθάνουν από ασιτία. Αυτό συνδέεται και με το γεγονός ότι οι αρχαίοι γνώριζαν πως ορισμένα είδη ψαριών τρώνε ανθρώπινο κρέας. Έτσι, ο Αχιλλέας θανατώνει το γιο του Πριάμου Λυκάονα και στη συνέχεια τον ρίχνει στον Σκάμανδροποταμό για να τον φάνε τα ψάρια καταδικάζοντας τον έτσι σε ατιμωτικό θάνατο.

Παρ‘όλα αυτά στην ύστερη κλασική και την ελληνιστική περίοδο οι συνθήκες άλλαξαν εντελώς. Το ψάρι έγινε εκλεκτό και υπερβολικά ακριβό έδεσμα το οποίο βρισκόταν πάντα στα σπίτια των ευγενών. Μάλιστα υπάρχει σχετική βιβλιογραφία, όπως ένα σύγγραμα του Λυγκέως από τη Σάμο το οποίο πραγματεύεται την τέχνη του να αγοράζει κανείς ψάρι σε χαμηλές τιμές. Τα μικρά ψάρια αποτελούσαν κυρίως την καθημερινή τροφή του λαού, ειδικά σε παράκτιες περιοχές.

Οι Βυζαντινοί έδειχναν ιδιαίτερη αγάπη σε κάθε είδους ψάρια και οστρακόδερμα μια και ο Βόσπορος και η Προποντίδα τους πρόσφερε μια ατέλειωτη ποικιλία σε τέτοια αφθονία. Σε βιβλιογραφία της εποχής παρουσιάζονταν και εναλλακτικές μέθοδοι ψαρέματος με τα χέρια σε ρηχά νερά. Στο έργο του «Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός» ο Φαίδων Κουκουλές περιγράφει τον τρόπο κατανάλωσης των ψαριών κατά την περίοδο εκείνη. Αναφορικά, οι ιχθύες τρώγονταν χλωροί (δηλαδή φρέσκοι) ή αλίπαστοι ή συντηρούμενοι μέσα σε ξύδι (οξωτούς ιχθύας) . Αυτοί που αλιευόταν σε αφθονία από το Βόσπορο ήταν η λακέρδα, οι τόνοι, οι σκόμβροι, οι τσίροι (γαύροι). Τα παχιά ψάρια όπως ο τόνος, η παλαμίδα και το σκουμπρί τα μαγείρευαν στη σχάρα ή στο φούρνο. Με τα πετρόψαρα παρασκεύαζαν ψαρόσουπες τις οποίες αρωμάτιζαν με φρέσκα λαχανικά καιβότανα.